Çin’de Yükselen Devrimci Dalga ve Troçkinin Tasfiyeciliği -1930
ÇİN’DE DEVRİM UMUTLARI
R. DOONPING 1930
Çin’de yeni bir devrimci dalganın gelmesinin kaçınılmazlığı, 1928 yazında bir araya gelen Çin Komünist Partisi Altıncı Kongresi tarafından açıkça ortaya konuldu. İlk Devrim’in paha biçilmez deneyimlerini özetleyen bu çığır açan Kongre 1925-27 yılları arasında, Marksist-Leninist çizgiler doğrultusunda, Çin devrimci hareketinin şu andaki aşamasının ideolojik temelini ortaya koydu. Kongre, burjuva-demokratik devrimin yenildiğini, emperyalizmin hala Çin’i ayaklarının altında acımasızca ezdiğini ve feodal sınıfların köylü kitlelerini sömürmelerini yoğunlaştırdığını açıkça belirtti. Ayrıca, emperyalistlerden ve feodal güçlerden taviz alamayan burjuvazinin, işçilere her zamankinden daha sert bir şekilde saldırdığını gösterdi. Bu, geniş işçi kitlelere kararlı bir mücadeledan başka bir alternatif sunmaz. Dolayısıyla, Kongre emperyalizme, feodal güçlere ve burjuvaziye karşı devrimci bir dalganın gelmesinin kaçınılmaz olduğu sonucuna vardı.
Şimdi, devrimci bakış açısı her gün daha da açık. Çin zaten derin bir genel kriz dönemine girdi. Bu dönemin kusursuz işaretlerinden biri, egemen sınıfların konumunun son derece titrek hale gelmesi gözler önündeki gerçeğidir. Bu, sadece Nanking Hükümeti’nin hızla düşen prestijisine ve otoritesine değil, aynı zamanda ülkedeki genel olarak yöneten sınıflar olan seçkin ve yerli burjuvazinin giderek daha dengesiz ve güvencesiz durumuna da işaret ediyor. Bu sadece son aylarda birbiri ardına militarist savaşın art arda artmasıyla değil, emek hareketinin yükselen dalgası ile birlikte, köylü hareketinin hızlı canlanmasıyla, özellikle de gerilla harketiyle Çin yarı feodal burjuva yöneticileri bugünkü konumlarından söküp, ülkedeki işçilerin ve köylülerin siyasi iktidarını kurmayı vaat eden yeni bir devrimci ayaklanmayıda açıkça gösteriyor.
* Çin’deki militarist savaşlar ve devrim umutları hakkında ayrıntılı bir tartışma için, yazarın 1930’da New York , Çin Vanguard Publishing Co., New York City’de yayınlanan “Çin’deki Militarist Savaşlar ve Devrim” adlı broşürüne bakınız.
“TEORİK HAZIRLIK DÖNEMİ”
Tam da bu dönem, Troçki’nin “teorik ön-çalışma, hazırlık dönemi” olarak nitelendirdiği ve ciddiyetle “şu anda genç Çinli devrimcileri karakterize eden, sorunu bütünüyle anlama, inceleme, bütünüyle benimseme tutkusu” olduğunu belirtiyor. (Militant, 25 Ocak 1930). Tabii ki, hiçbir gerçek Bolşevik eğitimden kaçınmaz veya teorik çalışmanın önemini küçümsemez. Ancak burada belirtilmesi gereken, Troçki’nin Çin devrimcilerinin en önde gelen görevi olarak sadece teorik çalışmalardan bahsetmesinin ve Çin’de “şu anda” mücadelenin yerini tamamaen teorik çalışmanın almasından bahsetmesinin tesadüf olmadığıdır.
“MUZAFFER BURJUVA KARŞI-DEVRİM”
Troçki, Çin’de devrimci bir umut görmüyor. Troçkinin Menşevik önyargıları onu çıplak göze bile sade ve basit olan gerçeklere karşı tamamen kör bakmasına neden oldu. Ona göre“burjuva karşı- devrimi” Çin’de “zafer kazandı” (Militant, 22 Aralık 1929). Troçki, inatçı bir şekilde Çin ekonomisindeki feodal unsurun hakimiyetini ve Çin’deki mevcut rejimin, özellikle de yerel yönetimlerde göze çarpan feodalist karakterini reddediyor.
Geçmiş başarısızlıkları ve yanlışlıkları üzerine derin düşüncelere dalan Troçki, sadece “muzaffer burjuvazinin öncülüğünde Çin için barışçıl bir kapitalist gelişme dönemini hayal ederek Çin devrimiyle ilgili temelde anti-Leninist olan fantastik! teorilerini haklı çıkarmaya çalışmakla kalmıyor, ayrıca, hatalı teorilerine dayanarak Çin’de Troçkist bir Muhalefet için ideolojik bir yapı oluşturmaya çalışıyor. 9 Eylül 1928 tarihli, Komintern’in Altıncı Kongresi’ndeki bir mektupta Troçki, “Çin Komünist Partisi’ne Çin’in şu an içinden geçtiği Chiang Kai-şek’in Stolyfin süreci için bir eylem programı” düzenlememesi nedeniyle hiç tereddüt etmeden Altıncı Kongreyi suçladı. ” (Militant, 15 Mart 19299).
Geçmiş başarısızlıkları ve yanlışlıkları üzerine derin düşüncelere dalan Troçki, sadece “muzaffer burjuvazinin öncülüğünde Çin için barışçıl bir kapitalist gelişme dönemini hayal ederek Çin devrimiyle ilgili temelde anti-Leninist olan fantastik! teorilerini haklı çıkarmaya çalışmakla kalmıyor, ayrıca, hatalı teorilerine dayanarak Çin’de Troçkist bir Muhalefet için ideolojik bir yapı oluşturmaya çalışıyor. 9 Eylül 1928 tarihli, Komintern’in Altıncı Kongresi’ndeki bir mektupta Troçki, “Çin Komünist Partisi’ne Çin’in şu an içinden geçtiği Chiang Kai-şek’in Stolyfin süreci için bir eylem programı” düzenlememesi nedeniyle hiç tereddüt etmeden Altıncı Kongreyi suçladı. ” (Militant, 15 Mart 19299).
Altıncı Kongrenin Çin’e verdiği dokuz temel sloganın* yerine, Troçki üç slogan önerdi: “sekiz saatlik iş günü” “toprak seçkinlerine ait toprakların kamulaştırılması ve eşit olmayan anlaşmaların kaldırılması – kesinlikle gerekli geçiş sloganları” olarak sundu. Böylece, Çin için bir Stolypin kapitalist gelişme dönemi perspektifiyle büyülenmiş Troçki, Çin devrimi için bir geri çekilme önerdi. Çin devrimcilerine, “emperyalist hakimiyetin yıkılması”, “Kuomintang Hükümeti’nin devrilmesi”, “Sovyetler iktidarının kurulması”, gibi sloganları terkederek, bunları tamamen yıpranmış ve tamamen itibarsız bir Kuomintang sloganı olan “Eşit olmayan anlaşmaların feshi” sloganı! ile değiştirmeyi tavsiye etti. Ancak Troçki’nin Çin için muzafferce başarılı bir kapitalist gelişme ihtimaline (hatta kaçınılmazlığına) duyduğu sarsılmaz güven burada kalmıyor. Çin’de bir parlamentonun hayalini kuracak kadar ileri gidiyor! Aynı mektubunda şöyle diyor:
“Bu sloganlar (önerdiği üç geçiş sloganı) için mücadele (parlamento kurulduğunda) mecliste de devam eder, devrim yeniden başladığı an, kentsel ve kırsal yoksullar tarafından desteklenen Sovyetler ve proletaryanın diktatörlüğü için savaş!a (sloganına) yönelmelidir “(Vurgulu orjinal.)”
Parlamento kurulduğunda “! Çin’de? Bu o kadar inanılmaz ki, Troçki’nin uykusunda konuştuğunu düşünmemek olasık dışıdır! Fakat ne yazık ki ona göre, Troçki uyanık gözüküyor. Sadece inatla haklı olduğu konusunda ısrar etmiyor, aynı zamanda başkalarını Çin’in durumunu yanlış değerlendirmekle suçluyor.
* Partinin kitleleri saflarına kazanmaya çalışması gereken temel sloganlar şunlardır:
(i) Emperyalist hakimiyetin yıkılması.
(ii) Yabancı işletme ve bankalara el koyma.
(iii) Her milletin kendi kaderini tayin hakkının tanınmasını içinde taşıyan ülke birliği
(iv) militaristlerin ve Kuominta.ng’nin gücünün devrilmesi.
(v) İşçi, köylü ve asker temsilcilerinin Sovyetlerinin iktidarının kurulması.
(iv) militaristlerin ve Kuominta.ng’nin gücünün devrilmesi.
(v) İşçi, köylü ve asker temsilcilerinin Sovyetlerinin iktidarının kurulması.
(vi) Sekiz saatlik çalışma günü, ücret artışı, işsizlere yardım ve sosyal sigorta.
(vii) Büyük toprak sahiplerinin topraklarına el konulması, köylüler ve askerler için toprak .
(viii) Tüm hükümet, militarist ve yerel vergi ve harçların kaldırılması; tek aşamalı bir gelir vergisi.
(ıx) SSCB ve dünya proleter hareketi ile birlik. 1928 tarihli Altıncı Dünya Kongresi tarafından kabul edilen Sömürgeler ve Yarı-sömürgelerdeki devrimci hareket üzerine Tezlerin kabulü.
“CHIANG KAI-SHEK’İN STOLYPIN DÖNEMİ”
Çin’in durumunu kim yanlış değerlendirir? “Chiang Kai-şek’in Stolypin dönemi”! Bu cümle bütün bir hikayeyi anlatıyor. Rusya tarihinde Stolypin dönemini hatırlarsak, bu tanımlamanın Çin’deki etkilerini tam olarak anlayacağız.
“Stolypin dönemi”, 1905’te devrimin yenilgisini izleyen Rus tarihinde o döneme verilen isimdir. Çarlık bakanı Stolypin’in, başta toprak yasası olmak üzere çeşitli reform önlemleri aldığı dönemdi. Rus Marksist tarihçi Pokrovski’nin sözleriyle, “Rusya’da endüstriyel kapitalizmin gelişmesi için geniş bir kapı açtı” (Pokrovsky, Rusya’da Devrimci Hareket Tarihinin Ana Hatları, Çince çeviri, Moskova Çin Emek Üniversitesi Baskısı 1928, s. 116) ). Stolypin’in reformları, uzun yıllar boyunca yeni bir devrimci dalganın yaklaşımını erteleyen Rusya için hızlı bir kapitalist gelişme dönemi başlattı. Çin için de benzer bir kapitalist gelişme dönemi, hiç kuşkusuzki “Chiang Kai-shek’in Stolypin döneminden” bahsettiğinde Troçki’nin aklındaki bu. Çin’in durumuyla ilgili bu tür bir anlayış onu doğal olarak herhangi bir yakın devrimci bakış açısından mahrum bırakmaktadır. Troçki, Eylül 1928’de Çin sorununu işte böyle anladı.
“Stolypin dönemi”, 1905’te devrimin yenilgisini izleyen Rus tarihinde o döneme verilen isimdir. Çarlık bakanı Stolypin’in, başta toprak yasası olmak üzere çeşitli reform önlemleri aldığı dönemdi. Rus Marksist tarihçi Pokrovski’nin sözleriyle, “Rusya’da endüstriyel kapitalizmin gelişmesi için geniş bir kapı açtı” (Pokrovsky, Rusya’da Devrimci Hareket Tarihinin Ana Hatları, Çince çeviri, Moskova Çin Emek Üniversitesi Baskısı 1928, s. 116) ). Stolypin’in reformları, uzun yıllar boyunca yeni bir devrimci dalganın yaklaşımını erteleyen Rusya için hızlı bir kapitalist gelişme dönemi başlattı. Çin için de benzer bir kapitalist gelişme dönemi, hiç kuşkusuzki “Chiang Kai-shek’in Stolypin döneminden” bahsettiğinde Troçki’nin aklındaki bu. Çin’in durumuyla ilgili bu tür bir anlayış onu doğal olarak herhangi bir yakın devrimci bakış açısından mahrum bırakmaktadır. Troçki, Eylül 1928’de Çin sorununu işte böyle anladı.
Chiang Kai-şek’in “muzaffer” yürüyüşü ile Pekin arasındaki kısa aralığın ve 1929 baharında Nanking Kwangsi savaşının patlak vermesi, Çin için bir yıl boyunca “barış ve birlik” in bir arada sunduğu görüntüsü doğrudur ve yüzeysel gözlemciyi, “Stolypin dönemi” nin Çin’de doğduğu yanlış sonucuna ulaştırmış olabilir. Ancak, ülkedeki içler acısı ekonomik ve politik durumunun ve Kuumintang’ın Beşinci Plenum’unun ve ekonomik ve mali açıdan günün sorunlarını çözmek için onu izleyen Mali Konferans’ın tamamen başarısızlığının gösterdiği gibi, Çin’deki temel çelişkilerin yoğunlaşması gerçek bir Marksist gözlemciyi Çin’deki gerici rejim için istikrarlı ve barışçıl bir gelecek hakkında yanılsamalara karşı uyarmalıydı!
Troçki bu uyarıyı dikkate almayı reddetti. Çin ekonomisine dair kendi yanlış teorileri ışığında olayları inatçı bir şekilde okudu. Troçkinin Çin ekonomisindeki feodal unsurun doğrudan küçümsenmesinden kaynaklanan Kuomintang militaristlerinin yarı feodal burjuva rejiminin sınıf içeriğine dair temel yanılgısı, Çin’deki sınıf çelişkilerinin doğasını doğru anlamasını kaçınılmaz olarak engelliyor. Dolayısıyla, “muzaffer bir burjuva karşı devrim” teorisi. Bu teoriye dayanarak, Troçki sadece Çin için bir “Stolypin dönemi” hayalini inşa etmekle kalmadı, hatta bu illüzyonu paylaşmadığı için Komintern’in Dördüncü Dünya Kongresi’ni suçladı!
Troçkist “Chiang Kai-Şek’in Stolypin Dönemi” teorisinin öne sürülmesinden bu yana neredeyse bir buçuk yıl geçti. Bu zaman içinde Çin’de çok şey oldu. Bu dönemin tarihini karartmak için zaten iki militarist savaş vardı ve üçüncüsü yolda. Çin militarist generalleri ve onların emperyalist ustaları Troçki’nin teorilerini göz önüne almazlar. Silahlarının sesleri ve bu militarist savaşların kaçınılmaz olarak geriye bıraktığı sefalet ve yıkım izleri arasında, Troçki’nin , “Chiang Kai-shek’in Stolypin dönemi” ve hayalindeki ” muzaffer burjuva karşı devrim ” hakkındaki bütün teorileri ve “Çin’de bir parlamento hayali”, gerçeğin sağlam kayalarına çarparak param parça oldu.
“KURUCU MECLİS SLOGANI”
Ancak Troçki, Çin’ için bir “Stolypin dönemi” saçma teorisini tamamen yıkan bu gerçeklerden ders çıkarmayı inatla reddediyor. Hatalarını kabul etmek veya daha fazla yanlışlarla ileri gitmekten kaçınmak yerine, Çin sorunuyla ilgili hatalarını yığınlamakta daha fazla enerji sergiledi. Troçki 1929’un sonlarına doğru Çin Muhalefet grubunun örgütlenmesinde doğrudan rol almaya başladı ve Çin için “Kurucu Meclis” sloganını yükseltti. Troçki, Çin için “Kurucu Meclis” sloganını ortaya atarak ne demek istiyor?
22 Aralık 1929 tarihli Çin Muhalefetçilerine yazdığı bir mektupta Troçki, “Zayıflayan ve yasadışı olmaya sürüklenen, Çin Komünist Partisinin siyasi görevi, burjuva-askeri diktatörlüğe karşı sadece işçileri değil aynı zamanda şehrin ve ülkenin en geniş toplumsal katmanlarını da harekete geçirmektir. Bu nedenle mevcut şartlar altında en basit ve en doğal slogan olan “Kurucu Meclis” bu amaca hizmet etmeli. “(Militant, 25 Ocak 1930).
22 Aralık 1929 tarihli Çin Muhalefetçilerine yazdığı bir mektupta Troçki, “Zayıflayan ve yasadışı olmaya sürüklenen, Çin Komünist Partisinin siyasi görevi, burjuva-askeri diktatörlüğe karşı sadece işçileri değil aynı zamanda şehrin ve ülkenin en geniş toplumsal katmanlarını da harekete geçirmektir. Bu nedenle mevcut şartlar altında en basit ve en doğal slogan olan “Kurucu Meclis” bu amaca hizmet etmeli. “(Militant, 25 Ocak 1930).
Aynı mektupta şöyle diyor: “Makalelerde ve teorik ve propaganda konuşmalarında yorulmadan geliştirmemiz gereken genel devrimci bakış açısı ile, bugünden başlayarak, onları askeri diktatörlük rejimine karşı çıkartarak, kitleleri harekete geçirebileceğimiz şu anki siyasi slogan arasındaki fark açıkça anlaşılmalıdır.. Böylesine merkezi bir siyasi slogan Kurucu Meclisin sloganıdır. ”
Başka bir deyişle, Troçki’ye göre, Çin kitleleri, Kurucu Meclis sloganından daha ileri, doğrudan ve devrimci sloganlar için henüz hazır değil. Prinkipo’da oturduğu yerde, hesaplamalarını Çin için “Stolypin dönemi” konusundaki hatalı teorisine dayandırarak, Çinde şimdiki Koumintang rejiminin güven ve istikrarlılığı yanılsamalarına dayanan çok fazla geri kalmış bir kitleye liderlik etmeye çalışan “zayıflamış” bir Çin Komünist Partisinin resmini çiziyor.
Troçki, tamamıyle abartılmış “Muzaffer karşı-devrim” kendi versiyonunu ve bunun sonucu olarak Kuomintang rejiminin istikrarlılığına olan kendi inancı nı, Çin kitlelerin yüksek devrimci öfkesinin önüne koyuyor; bu nedenle Troçki “kahrolsun Kuomintang Hükümeti ” ve “Sovyetlerin iktidarını kur” gibi tüm doğrudan devrimci sloganları bırakıyor ve utangaçca “Kurucu Meclis” gibi tarafsız bir slogan öne sürüyor. Troçki’nin derin karamsarlığı onu “genel devrimci perspektifi” tamamen Çinli kitlelerin ufku ötesinde ve sadece kendisi tarafından algılanabilir, çok, çok uzak bir geleceğe ertelemeye yönlendiriyor, ve “kitleleri harekete” geçirmek için askeri diktatörlüğün rejimine gerçekten karşı çıkabileceğimiz bir siyasi slogan” öneriyor .“ Kurucu Meclis ”sloganı, hem şehirdeki hem de ülkedeki askeri diktatörlüğe karşı hareketler, özellikle de hızla yayılan köylü gerilla savaşı, mevcut rejime karşı gözükara bir mücadele başlattığı içinde bulunduğumuz dönemde, kitlesel hareketlerin geliştiği genel bir kriz döneminde, Çin kitlelerini harekete geçirecek kadar güçlü ve devrimci bir slogan mı? Çinli kitleler gerçekten askeri diktatörlüğe karşı olmak zorundalarmı? Kasabalarda ve köylerde yürüttükleri gözükara mücadeleleriyle ve mevcut rejime karşı derin bir hoşnutsuzluğun ve düşmanlığın açık ve net tezahürleriyle, zaten kendilerini yarı feodal burjuva diktatörlüğüne karşı olduklarını pratikte göstermedilermi? Görülüyorki Troçki, bunlara inanmıyor.Bu nedenle, aynı mektupta şöyle diyor:
Troçki, tamamıyle abartılmış “Muzaffer karşı-devrim” kendi versiyonunu ve bunun sonucu olarak Kuomintang rejiminin istikrarlılığına olan kendi inancı nı, Çin kitlelerin yüksek devrimci öfkesinin önüne koyuyor; bu nedenle Troçki “kahrolsun Kuomintang Hükümeti ” ve “Sovyetlerin iktidarını kur” gibi tüm doğrudan devrimci sloganları bırakıyor ve utangaçca “Kurucu Meclis” gibi tarafsız bir slogan öne sürüyor. Troçki’nin derin karamsarlığı onu “genel devrimci perspektifi” tamamen Çinli kitlelerin ufku ötesinde ve sadece kendisi tarafından algılanabilir, çok, çok uzak bir geleceğe ertelemeye yönlendiriyor, ve “kitleleri harekete” geçirmek için askeri diktatörlüğün rejimine gerçekten karşı çıkabileceğimiz bir siyasi slogan” öneriyor .“ Kurucu Meclis ”sloganı, hem şehirdeki hem de ülkedeki askeri diktatörlüğe karşı hareketler, özellikle de hızla yayılan köylü gerilla savaşı, mevcut rejime karşı gözükara bir mücadele başlattığı içinde bulunduğumuz dönemde, kitlesel hareketlerin geliştiği genel bir kriz döneminde, Çin kitlelerini harekete geçirecek kadar güçlü ve devrimci bir slogan mı? Çinli kitleler gerçekten askeri diktatörlüğe karşı olmak zorundalarmı? Kasabalarda ve köylerde yürüttükleri gözükara mücadeleleriyle ve mevcut rejime karşı derin bir hoşnutsuzluğun ve düşmanlığın açık ve net tezahürleriyle, zaten kendilerini yarı feodal burjuva diktatörlüğüne karşı olduklarını pratikte göstermedilermi? Görülüyorki Troçki, bunlara inanmıyor.Bu nedenle, aynı mektupta şöyle diyor:
“ (Kurucu Meclis sloganı için RD ) Ajitasyon, Kurucu Meclis’e giden yolun askeri devralmaya karşı ve kitleler tarafından halk iktidarının ele geçirmesi olduğunu anlayan proletaryanın en azından, en çok gelişmiş kesilerinin bir propagandası ile desteklenmelidir. ”
Böylece Troçki, sadece “proletaryanın en gelişmiş kesimlerinin” isyanın gerekliliğini anlamasını sağlamaya çalışıyor! Kitleler için bir slogan olarak ayaklanma sloganı Troçki tarafından süresiz olarak ertelendi! Troçki, sadece Chen Du-Shiu’ya katılmakla kalmadı, aynı zamanda kendisini , vang Chin-wei, Chen Kung Po Co kampına yerleştirdi .
“Kurucu Meclis” sloganı, tam olarak, 1927 yazında son devrimi ihanetleriyle “tasfiye” eden “Sol” Kuomintang Yeniden İnşacıların” merkezi politik sloganıdır.
“Kurucu Meclis” sloganı, tam olarak, 1927 yazında son devrimi ihanetleriyle “tasfiye” eden “Sol” Kuomintang Yeniden İnşacıların” merkezi politik sloganıdır.
Şimdi Troçki, Kuomintang Yeniden İnşacılarının sloganı ile aynı olan bir slogan önererek Çin Komünist Partisini ve devrimci siyasi çizgisini tasfiye etmek için öne çıkıyor, ve böylece “proletaryanın ve köylülüğün temsilcilerinin siyasal eylemini, burjuva muhalefetin temsilcilerinin siyasi eylemine ” tabi kılıyor .
(Wang Chin Wei, Chen Kung Po & Co. şimdi, Chiang Kai-shek’in yarı feodal komprador burjuva hükümetine karşı ulusal bir burjuva muhalefetinin rolünü oynuyor.)
Troçki, “Kurucu Meclis” sloganını ileri sürerek, Çin Komünist Partisini, devrimci bir pozisyondan Chiang Kai-shek rejimine “yasal” bir muhalefetin pozisyonuna! geri adım atmasını öneriyor.
15 Ekim 1929’da yayınlanan bir açıklamada, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Siyasi Bürosunun Troçkizmi “yüzde yüz Tasfiyeci pozisyon” olarak tanımlamasına şaşırmamak gerek.
(Wang Chin Wei, Chen Kung Po & Co. şimdi, Chiang Kai-shek’in yarı feodal komprador burjuva hükümetine karşı ulusal bir burjuva muhalefetinin rolünü oynuyor.)
Troçki, “Kurucu Meclis” sloganını ileri sürerek, Çin Komünist Partisini, devrimci bir pozisyondan Chiang Kai-shek rejimine “yasal” bir muhalefetin pozisyonuna! geri adım atmasını öneriyor.
15 Ekim 1929’da yayınlanan bir açıklamada, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Siyasi Bürosunun Troçkizmi “yüzde yüz Tasfiyeci pozisyon” olarak tanımlamasına şaşırmamak gerek.
DEVAMI
TROÇKİ VE ÇİN’DEKİ KÖYLÜ GERİLLA SAVAŞI
Kaynak
The Communist Volume 9, 1930
Çeviri : Erdoğan A https://yenidemokrasi.blogspot.com/2019/09/cinde-yukselen-devrimci-dalga-ve.html
2 Eylül 2019